نقد و بررسی فیلم «سکوت بره‌ها»

سکوت بره‌ها، فیلم آمریکایی دلهره‌آوری، که در سال 1991 برای نخستین بار اکران شد، اولین فیلم پرهیجان روانشناختی از زمان فیلم ربکا (1940) بود که برنده جایزه اسکار برای بهترین فیلم سینمایی شد. کارگردانی دقیق فیلم و فیلمنامۀ هوشمندانه، همراه با بازی فراموش نشدنی آنتونی هاپکینز به عنوان یک قاتل سریالی آدمخوار، منجر به کسب پنج اسکار اصلی (بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین فیلمنامه (اصلی یا اقتباسی)) گردید.

• داستان فیلم سکوت بره‌ها :

در ابتدای فیلم، کارآموز FBI کلاریس استارلینگ (با بازی جودی فاستر) به دفتر جک کرافورد (اسکات گلن)، رئیس واحد علوم رفتاری احضار می‌شود. او از کلاریس می‌خواهد که برای بدست آوردن اطلاعات برای کمک به پرونده‌های جاری با قاتل سریالی زندانی هانیبال "کانیبال(آدمخوار)" لکتر (آنتونی هاپکینز) مصاحبه کند. کرافورد معتقد است که لکتر با استارلینگ نسبت به سایر ماموران با تجربه‌تر همکاری بیشتری خواهد نمود. هنگامی که استارلینگ به بیمارستان ایالتی بالتیمور وارد می‌شود، دکتر کیلتون (آنتونی هیلد) به او دربارۀ قوانینی برای ایمن نگه داشتن خود به هنگام صحبت با لکتر باهوش و خطرناک هشدار می‌دهد. پرونده‌ای که FBI برای حل آن به کمک لکتر نیاز دارد، پروندۀ "بوفالو بیل" است، یک قاتل سریالی که پوست قربانیان خود را می‌کند. لکتر پیشنهاد می‌کند که در ازای انتقال به یک مرکز متفاوت، به تحقیقات کمک کند. در این میان، بوفالو بیل (تد لوین) کاترین مارتین (بروک اسمیت) دختر یک سناتور آمریکایی را می‌رباید. لکتر سپس در ازای افشاگری‌های شخصی از استارلینگ موافقت می‌کند تا سرنخ هایی را دربارۀ شخصیت بوفالو بیل به او بدهد. با این حال و از سوی دیگر دکتر کیلتون نیز در پی به دست آوردن اطلاعاتی از لکتر به تنهایی و کنار گذاشتن استرلینگ است. لکتر به کیلتون می‌گوید تنها در صورت سفر به ممفیس در ایالت تنسی و گفتگوی شخصی با سناتور مارتین (دایان بیکر) هویت بوفالو بیل را فاش می‌کند. در ممفیس، لکتر به سناتور مارتین می‌گوید که نام واقعی قاتل لوئی فرند است. اما تصور استارلینگ از این سخن دروغ بودن آن است و لکتر را در جایی که او در ممفیس نگه‌داری می‌شود ملاقات می‌کند. لکتر پرونده‌ای را که اوایل و قبل از اینکه کیلتون، استارلینگ را حذف کند از وی دریافت کرده بود به او می‌دهد. به زودی پس از آن، لکتر چندین نگهبان را به قتل می‌رساند و فرار می‌کند. استارلینگ به کرافورد می گوید که به دنبال اطلاعات پراکنده‌ای که لکتر به او داده بود در اوهایو است، اما کرافورد به او می‌گوید آنها متوجه شدند قاتلی که نام واقعی او جیم گامب است، در ایلینویز بوده و او و سایر عوامل به آنجا می‌روند تا او را دستگیر کنند. استارلینگ با این وجود همچنان به دنبال پیگیری مسیر خود است و گامپ و کاترین مارتین را در اوهایو می‌یابد. او موفق به کشتن گامپ و نجات مارتین می شود. فیلم سکوت بره‌ها براساس پرفروش‌ترین رمان سال 1988 توسط توماس هریس با همین نام ساخته شده است. این رمان دومین مورد (از چهار مورد) با محوریت هانیبال لکتر بود. فیلم اولین رمان (اژدهای سرخ (1981)) در سال 1986 با نام Manhunter ساخته شد. جین هکمن در ابتدا برای کارگردانی فیلم سکوت بره‌ها در نظر گرفته شده بود، اما او کنار رفت و جاناتان دم تنها پس از خواندن این رمان موافقت کرد که سکان این فیلم را به دست بگیرد. هاپکینز نقش خود را در هانیبال (2001) و اژدهای سرخ (2002)، بر اساس رمان‌های هریس، تکرار کرد، که هیچ‌کدام موفقیت زیادی به دست نیاوردند. فیلم سکوت بره‌ها سومین فیلمی بود که (بعد از "یک شب اتفاق افتاد" [1934] و" پرواز بر فراز آشیانه فاخته" [1975]) برندۀ پنج جایزۀ برتر اسکار شد.

• مشخصات فیلم سکوت بره‌ها :

- استودیوها: Orion Pictures and Strong Heart / Demme Production
- کارگردان: جاناتان دم
- نویسندگان: تد تالی (فیلمنامه) و توماس هریس (رمان)
- موسیقی: هووارد شور

* بازیگران فیلم سکوت بره‌ها : 

• جودی فاستر (کلاریس استارلینگ)
• اسکات گلن (جک کرافورد)
• آنتونی هیلد (دکتر کیلتون)
• آنتونی هاپکینز (هانیبال لکتر)
• بروک اسمیت (کاترین مارتین)
• تد لوین (بوفالو بیل / جیم گامب)

* نامزدها و جایزه‌های اسکار فیلم سکوت بره‌ها :

(علامت * برنده را نشان می‌دهد)

• فیلم*
• نقش اول مرد* (آنتونی هاپکینز)
• نقش اول زن* (جودی فاستر)
• کارگردانی*
• تدوین
• صدا
• فیلمنامه*

• حواشی فیلم سکوت بره‌ها :

- به محض اکران فیلم، سکوت بره‌ها به دلیل به تصویر کشیدن بوفالو بیل به عنوان دوجنسگرا و تراجنسیتی مورد انتقاد اعضای جامعۀ LGBT (لزبین‌ها، گی‌ها، دوجنسگرا ها و تراجنسیتی‌ها) قرار گرفت، گرچه گرایش جنسی بیل هرگز به صراحت بیان نشد و لکتر به طور مستقیم بیان می‌کند بیل "واقعا دگرجنسگرا نیست". در پاسخ به این انتقادها،جاناتان دم پاسخ داد که بوفالو بیل "شخصیت همجنسگرا نبود. او مردی رنج کشیده بود که از خود متنفر بوده و آرزو می کرد که زن باشد زیرا این امر باعث می‌شد که او تا جای ممکن از خودش دور باشد". وی اضافه کرد که "متوجه شده که در فیلم‌ها فقدان بزرگی در مورد شخصیت‌های همجنسگرای مثبت وجود دارد". بخش عمده‌ای از انتقادات نیز به سمت فاستر سرازیر شد و منتقدان ادعا می کردند که وی یک لزبین است.
- در مصاحبه‌ای دیگر با مجله پلی‌بوی در سال 1992، بتی فریدان ، فمینیست و مدافع حقوق زنان اظهار داشت: "تصور من بر این است که فیلم سکوت بره‌ها مستحق کسب چهار جایزۀ اسکار نبود. من نمی‌گویم فیلم نباید پخش می‌شد. من موفقیت هنری این فیلم را رد نمی‌کنم، اما محور این فیلم پیرامون دل و روده درآوردن و پوست کندن یک زن به صورت زنده بود. این چیزی است که من توهین‌آمیز می‌دانم. نه صفحۀ وسط مجلۀ پلی‌بوی".

مقاله‌های مرتبط :

بررسی روان شناختی فیلم سکوت بره‌ها

• واکنش منتقدان :

سکوت بره‌ها موفقیتی تدریجی بود که رفته رفته موفقیتی گسترده و تحسین منتقدان را کسب کرد. فاستر ، هاپکینز و لوین برای اجرای خود مورد تحسین زیادی قرار گرفتند.مطابق سایت Rotten Tomatoes، 96٪ از 97 منتقد فیلم، نظر مثبتی با میانگین امتیاز 8.87 از 10 دربارۀ فیلم داشتند. منتقدان معتقدند: " فیلم پرهیجان و هوشمندانۀ جاناتان دم میان مطالعات روانشناختی و وحشت زیاد نوسان داشته و از اجرای ستارگانی چون، آنتونی هاپکینز و جودی فاستر سود زیادی می برد." Metacritic، بر اساس 19 بررسی از منتقدان جریان اصلی که نشان‌دهندۀ "تحسین جهانی" بود، به فیلم امتیازی با میانگین 85 از 100 اختصاص داد. مخاطبانی که توسط CinemaScore نظرسنجی شده بودند، در بازۀ A+ تا F، به فیلم میانگین امتیاز "A-"دادند.

• جوایز :

1.جوایز اسکار

بهترین فیلم: Edward Saxon, Kenneth Utt, Ronald M. Bozman
بهترین کارگردانی: Jonathan Demme
بهترین بازیگر مرد: Anthony Hopkins
بهترین بازیگر زن: Jodie Foster
بهترین فیلمنامه اقتباسی: Ted Tally

2.جوایز گلدن گلوب

بهترین بازیگر زن: Jodie Foster

3.آکادمی فیلم بریتانیا:

بهترین بازیگر مرد: Anthony Hopkins
بهترین بازیگر زن: Jodie Foster

این فیلم برندۀ پنج جایزۀ بزرگ اسکار شد: بهترین فیلم، بهترین کارگردان(Demme) ، بهترین بازیگر مرد (هاپکینز)، بهترین بازیگر زن (فاستر)، و بهترین فیلمنامه اقتباسی (تد تالی) شد که این فیلم را تبدیل به سومین فیلم تاریخ برای انجام این دستاورد نمود. این فیلم همچنین نامزد دریافت جایزه بهترین صدا (تام فلیشمن و کریستوفر نیومن) و بهترین تدوین فیلم بود، اما این جوایز را به ترتیب در رقابت با Terminator: Judgment Day و JFK از دست داد.
جوایز دیگر شامل انتخاب به عنوان بهترین فیلم توسط هیئت ملی بازبینی فیلم، CHI و PEO است. Demme در چهل و یکمین جشنواره بین المللی فیلم برلین برنده خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردانی و نامزد دریافت جایزه گلدن گلوب برای بهترین کارگردانی شد. این فیلم نامزد جایزۀ Grand Prix انجمن منتقدین فیلم بلژیک شد. همچنین نامزد دریافت جایزۀ بهترین فیلم از آکادمی فیلم بریتانیا شد. تد تالی، فیلمنامه نویس، جایزۀ Edgar را برای بهترین فیلمنامه دریافت کرد. این فیلم در دومین برنامۀ تلویزیونی Horror Hall of Fame جایزه بهترین فیلم ترسناک سال را از آن خود کرد، که جایزۀ آن به نام Vincent Price به گری گوتزمن تهیه کننده اجرایی فیلم اهدا شد. در سال 1998، این فیلم توسط the American Film Institute، به عنوان یکی از 100 فیلم برتر در 100 سال گذشته معرفی شد. در سال 2006، در جوایز Key Art ، پوستر اصلی فیلم سکوت بره‌ها به عنوان بهترین پوستر فیلم 35 سال گذشته" برگزیده شد. فیلم سکوت بره‌ها برای صحنۀ فرار لکتر در جایگاه هفتم و در Bravo، در میان 100صحنۀ برتر ترسناکِ فیلم ایستاد. the American Film Institute، هانیبال لکتر (که توسط هاپکینز به تصویر کشیده شد) را شرورترین شخصیت فیلم تمامی زمان‌ها و کلاریس استارلینگ (که توسط فاستر به تصویر کشیده شد) را ششمین قهرمان بزرگ فیلم در تمام دوران نامید. در سال 2011، کانال ABC ، بهترین فیلم‌های زمان ما(, Best in Film: The Greatest Movies of Our Time)، را پخش کرد که شامل بهترین فیلم‌های انتخاب شده توسط طرفداران بر اساس نتایج نظرسنجی ABC و مجلۀ People بود. سکوت بره‌ها به عنوان بهترین فیلم ژانر تعلیق / هیجان‌انگیز و دکتر هانیبال لکتر به عنوان چهارمین شخصیت برتر فیلم انتخاب شد.
این فیلم و شخصیت‌های آن در لیست‌های "100 سالۀ" AFI ظاهر شده اند:
رتبۀ 65 در 100فیلم برتر AFI
رتبۀ 5 در 100فیلم هیجان¬انگیز برتر AFI
100 شخصیت شرور و قهرمان AFI:
رتبۀ ششم بهترین شخصیت قهرمان: کلاریس استارلینگ
رتبۀ اول بهترین شخصیت شرور: هانیبال لکتر
نامزدی برای شخصیت شرور: بوفالو بیل
رتبۀ 21 از 100 جملۀ برتر:
"یکی از افراد سرشماری کننده یک بار سعی کرد مرا امتحان کند. کبد او را با مقداری لوبیا فاوا و یک شراب خوب خوردم"
رتبۀ 74 برای دهمین تدوین سالانۀ 100 فیلم برتر AFI
در سال 2015، Entertainment Weekly در بیستمین سالگردش، سکوت بره‌ها را در لیست بیست و پنجمین فیلم برتر از زمان آغاز به کار مجله قرار داد.